Indeling op grootte
Bonsai worden vaak geclassificeerd naar grootte – van zeer klein tot relatief groot:
| Type | Grootte (indicatief) | Omschrijving |
|---|
| Shito | < 8 cm | Zeer klein; vaak met pincet bewerkt. |
| Mame | 8–15 cm | “Mini”-bonsai; populair voor beperkte ruimtes. |
| Shohin | 15–25 cm | Klein, handzaam formaat. |
| Komono | 25–30 cm | Iets groter, nog steeds goed draagbaar. |
| Chumono/Chuhin | 30–60 cm | Middelgrote bonsai. |
| Omono/Dai | 60–100 cm | Grote bonsai; vergen veel ruimte en zorg. |
| Hachi-uye | > 100 cm | Zeer groot; vaak vaste plaats buiten. |
Indeling op stijl (vorm van de boom)
Bonsai worden ook ingedeeld naar hun groeivorm. Dit zijn gestileerde representaties van natuurlijke groeiwijzen:
| Stijl | Omschrijving |
|---|
| Chokkan (Formeel rechtop) | Rechte stam, gelijkmatige vertakking. Symboliseert kracht en stabiliteit. |
| Moyogi (Informeel rechtop) | Stam buigt en kronkelt licht, maar groeit omhoog. Natuurlijk ogend. |
| Shakan (Schuin) | Stam helt schuin, alsof beïnvloed door wind. |
| Kengai (Waterval) | Takken groeien sterk naar beneden, over de potrand. |
| Han-kengai (Halve waterval) | Takken buigen iets naar beneden, maar niet onder de potbodem. |
| Fukinagashi (Waaivorm) | Alle takken wijzen in één richting, alsof door wind vervormd. |
| Sokan (Dubbele stam) | Twee stammen uit één wortelbasis; vaak ouder-kind-symbool. |
| Kabudachi (Bosstijl) | Meerdere stammen uit één wortelbasis. |
| Yose-ue (Bosaanplanting) | Meerdere bomen in één schaal, zoals een miniatuurbos. |
| Ishitsuki (Op rots) | Boom groeit op of rond een rots, vaak met wortels zichtbaar. |
| Neagari (Blote wortels) | Wortels zijn deels boven de grond zichtbaar. |
| Literati (Bunjingi) | Lange, dunne stam met minimale takken; geïnspireerd op kalligrafie. |
Indeling op plantsoort (soort boom of struik)
Er zijn duizenden soorten die geschikt zijn, maar ze vallen globaal onder:
| Type | Voorbeelden | Eigenschappen |
|---|
| Loofbomen (bladverliezend) | Esdoorn, Beuk, Wisteria, Olm | Verliezen bladeren in de herfst, vaak met herfstkleur. |
| Naaldbomen | Den, Jeneverbes, Spar, Ceder | Blijven groen, klassieke bonsai-look. |
| Tropische bomen | Ficus, Schefflera, Serissa | Vaak geschikt voor binnenbonsai. |
| Bloeiende bomen | Azalea, Kers, Kwee, Sierappel | Bloesem in voorjaar, esthetisch populair. |
| Vruchtdragende bomen | Appel, Vijg, Granaatappel | Dragen miniatuurvruchten, decoratief. |
Indeling op bladsoort
| Categorie | Omschrijving |
|---|
| Bladverliezend | Verliezen blad in de winter; veranderen vaak van kleur. |
| Groenblijvend | Blijven het hele jaar groen (zoals dennen en ficus). |
| Naaldbomen | Smalle, naaldachtige bladeren (meestal groenblijvend). |
| Bladplanten | Brede bladeren; worden vaak verkleind via snoei en techniek. |
Binnen- en buitenbonsai
| Type | Kenmerken |
|---|
| Binnenbonsai | Tropische of subtropische soorten; hebben constante temperaturen nodig. |
| Buitenbonsai | Inheemse of koudebestendige soorten; hebben seizoenswisselingen nodig. |
Samenvatting
Je kunt bonsai dus op verschillende manieren onderverdelen, afhankelijk van wat je wil analyseren of kiezen:
- Esthetiek / Vorm → Kijk naar stijl
- Beheersbaarheid → Kijk naar grootte
- Verzorging / Plaatsing → Kijk naar binnen/buiten & soort boom
- Sfeervolle kenmerken → Kies voor bloei, herfstkleur of vruchten
